Στρατόπεδα Συγκεντρώσεως ΕΑΜ στη Πελοπόννησο

Προηγούμενη Σελίδα

    Όσο πλησίαζε προς το τέλος το 1943 τόσο αύξαινε σε ένταση και σε έκταση η ΕΑΜική δυναμική πολιτική στην ύπαιθρο»...

Από το βιβλίο τον Γιάννη Καραμούζη: «Πατριώτες και προδότες στο Μοριά» σελίδα 51.

Την πρώτη καταγραφή για στρατόπεδα συγκεντρώσεως εντόπισα τον Αύγουστο 1943. Στις 20-8-1943 στο Δυράχιο Ταϋγέτου τμήματα του ΕΛΑΣ ανεβαίνουν τις βουνοπλαγιές για να χτυπήσουν τους αντάρτες της αντιστασιακής οργανώσεως «Ελληνικός Στρατός» (Ε.Σ.) που είχε αρχηγό τον συνταγματάρχη Αθανάσιο Γιαννακόπουλο. Για να μην υποστηριχθούν οι. αντάρτες του Ε.Σ. από τους χωριάτες των γειτονικών χωριών ο ΕΛΑΣ συνέλαβε 1000 (χίλιους) αιχμαλώτους, συγγενείς και συμπαθούντες των ανταρτών και αλυσοδεμένους τους έκλεισαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως απομακρυσμένα από την περιοχή.

Ανθρώπινος νους δεν μπορεί να συλλάβει την τρομοκρατία των ημερών εκείνων που ασκούσαν οι «αντάρτες της λευτεριάς» σε βάρος αντιπάλου τους. Οι ικεσίες και οι παρακλήσεις των τρομοκρατημένων ανθρώπων καταφθάνουν στον αρχηγό του Ε.Σ: Μας καίνε, ρημάζουν τα σπίτια μας. μας βασανίζουν, γιατί μας αφήνετε απροστάτευτους; Για να σταματήσει η αιματοχυσία ανέβηκε στον Ταΰγετο και ο τότε αρχιμανδρίτης Μεσσηνίας Μακρόπουλος. Ο Ε.Σ. τελικά διαλύθηκε.

Ο γερμανός συγγραφέας Χέρμαν Μάγερ στο βιβλίο του «Από την Βιέννη στα Καλάβρυτα» εκδόσεις ΕΣΤΙΑ   σελίδα 542 λέει το εξής παρμένο από γερμανικά αρχεία. «Οι κάτοικοι των περιοχών από Μέγαρα ως Κόρινθο έδωσαν 400 εκατ. δραχμές στους ΕΛΑΣίτες να μην κάνουν επιθέσεις στους Γερμανούς και αυτοί καταστρέψουν με αντίποινα τα χωριά. Και πράγματι από Απρίλιο 1944 ΔΕΝ έγινε καμία επίθεση ανάμεσα στα Μέγαρα και την Κόρινθο!!!!».

Ο Βρετανός σύνδεσμος ΕΛΑΣ Πελοποννήσου Άντονυ Άντριους σε έκθεση του στο Συμμαχικό στρατηγείο μέσης ανατολής αναφέρει ότι οι αντιφρονούντες στον ΕΑΜ εγκλείονται σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως και ο ίδιος γνώριζε τουλάχιστον πέντε στην Αχαΐα και Ηλεία.(Χέρμαν Μάγερ «Από την Βιέννη στα Καλάβρυτα σελίδα 546».

 

Ποια ήταν τα Στρατόπεδα Συγκεντρώσεως;

 

1ον. Στην επαρχία Μεσσήνης ήταν δύο στρατόπεδα: Του Χαλβάτσου στην Κάτω Μεσσήνη και. της Γαράτσας στην Άνω Μεσσήνη, που είχαν την ονομασία Νέα Μόσχα.

Το χωριό Χαλβάτσου (σημερινό Κεφαλόβρυσο) είναι ορεινό μεταξύ επαρχιών Τριφυλίας - Μεσσήνης. και το στρατόπεδο βρισκόταν σε οροπέδιο έξω από το χωριό.

Εδώ έγκλειστοι ήταν από την Καλαμάτα καθώς και άτομα του Ελληνικού Στρατού από τον Αετό Τριφυλίας. Μετά τα βασανιστήρια τους δολοφονούσαν και τα πτώματα τα έριχναν σε ένα σβησμένο ασβεστοκάμινο. Μεταξύ των δολοφονημένων και ο ιερέας του χωριού Φλώκας, Ιωάννης Γαραζιώτης. Την Μεγάλη Παρασκευή 1944 το Τάγμα Ασφαλείας Μελιγαλά με επικεφαλής τον ταγματάρχη Στούπα ελευθέρωσε 450 (!!) κρατουμένους μεταξύ των οποίων και μικρά παιδιά.

Εκεί έμαθαν ότι στη θέση «Προφήτης Ηλίας» ήταν αρκετά άτομα φυλακισμένα μέσα σε ένα εξωκλήσι, που το ονόμαζαν «στρατόπεδο της Ποταμιάς», όπου τα ελευθέρωσαν και αυτά.

2ον. Στο δήμο Φαρών Αχαΐας είναι τρία χωριουδάκια, Μπούμπα, Κούμανι, Φλώκα, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους.

Εδώ η επιτροπή ΕΑΜ Αχαΐας εγκατέστησε στρατόπεδα που ενέκλειε τους συλλαμβανόμενους από την περιοχή Αχαΐας, καθώς και ανθρώπους που φιλοξένησαν συμμάχους Άγγλους από τις περιφέρειες Ηλείας και Καλαβρύτων. Αλίμονο σε όποιον τύχαινε να είναι σπιτονοικοκύρης Άγγλου στρατιωτικού. Η κατηγορία «εχθρός του λαού» και «πράχτορας» ήταν αρκετή για εγκλεισμό στο στρατόπεδο, βασανιστήρια και εκτέλεση. Λέγεται ότι στα τρία στρατόπεδα δολοφονήθηκαν 300(!!!) άτομα, μεταξύ των οποίων ο Ιωάννης Πολίνης, δικηγόρος Πατρών, και τα δυο αδέρφια Παναγ. και Κων/νος Φλογερός που είχαν μύλο.

Στρατοπεδάρχες υπηρέτησαν κατά καιρούς ο Ζαχαρίας Ζαχαριάδης από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας με βοηθούς εκτελεστές τον Απόστολο Συνούρη. Παναγιώτη Σπυρόπουλο, Καλυβωκά και μερικούς άλλους. Γενικός ανακριτής και ανώτερος επόπτης των τριών αυτών στρατοπέδων ήταν ο Βρασίδας Μακρής από τα Λαγκάδια Γορτυνίας.

Τόσες βαρβαρότητες και. φόνοι έγιναν, ώστε το ΚΚΕ διέγραψε τον Βρασίδα Μακρή και τον Παναγιώτη Σπυρόπουλο για εγκληματική διαστρέβλωση της κομματικής γραμμής. Ιδού το κείμενο της διαγραφής όπως δημοσιεύθηκε σε κομματικό έντυπο της 22-10-44:

«Ο Βρασ. Μακρής, σαν πρώτος Γραμματέας της Περιφερειακής επιτροπής Αχαΐας, ήλθε σε αντίθεση με την κομματική γραμμή, χρησιμοποίησε εναντίον των πολιτών μέθοδες, που όχι μόνον δεν έχουν σχέση με την ηθική και την συμπεριφορά τον κομμουνιστή, μα είναι τελείως αντίθετες με το πνεύμα τον κομμουνιστικού κόμματος, αν και οι περισσότεροι από τους πολίτες ήταν ανακατεμένοι  με προδοτικές πράξεις. Η συμπεριφορά τον Βρασίδα Μακρή παρουσίασε το κόμμα μας σαν αποτελούμενο από βαρβάρους. Ο Παναγιώτης Σπυρόπουλος, που αντιπροσώπευσε την κομματική επιτροπή της περιοχής Πελοποννήσου ΚΕΠΠ στο Νομό Αχαΐας, όχι μόνο δεν πήρε αμέσως τα απαραίτητα μετρά δια το σταμάτημα αυτών των μεθόδων, μα τις ενέκρινε και δεν ενημέρωσε την ΚΕΠΠ».  

 

Εν συνεχεία λέει η απόφασης της διαγραφής των από το κόμμα: «Το κομμουνιστικό κόμμα, πρωτοπόρο κόμμα τον λαού αποτελείται από επαναστάτες, που μάχονται με αυτοθυσία κατά του κατακτητή και της αντίδρασης και δεν παρασέρνεται από μεθόδους του εχθρού. Η ΚΕΠΠ εφιστά την προσοχή όλων των μελών της κομματικής οργάνωσης περιοχής Πελοποννήσου δια την καλή συμπεριφορά τους στον κόσμο. Ο κομμουνιστής δεν πρέπει να ξεχνά πως σε κάθε του ενεργεία εμφανίζει το κόμμα. Ακόμα καθίστα προσεκτικούς όλους τους συντρόφους στη σωστή εφαρμογή της κομματικής γραμμής και τους καλεί να αγρυπνούν δια κάθε διαστρέβλωση αυτής της γραμμής, η καθαρότητα της εφαρμογής της γραμμής τον κομμουνιστικού κόμματος της Ελλάδος είναι καθήκον όλων των μελών και οπαδών τον κόμματος».

Ο δε Κώστας Καραλής στο βιβλίο του που ήδη αναφέραμε γράφει (σελ. 231-33):

«...Δια τα αποτρόπαια αυτά εγκλήματα, που διεπράχθησαν εις τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως Μπούμπα, Κούμανι, Φλώκα εις βάρος εθνικοφρόνων Ελλήνων εξ Αχαΐας, δια τις συλλήψεις και βασανιστήρια προσώπων ανηκόντων εις την υπηρεσία της εις Πελοπόννησο δρώσας κατά του εχθρού Διασυμμαχικής Αποστολής και γενικώς δια τις πράξεις βίας εις βάρος Ελλήνων ένεκα της δράσεως των κατά τον εχθρού) παραπέμφθηκαν εις ειδικό δικαστήριο κυρώσεων Συντακτικής πράξεως 6/45 και καταδικάσθηκαν από τον ειδικό δικαστήριο δοσιλόγων εν Πάτρας οι κάτωθι: 1) Θρασ. Κωνσταντίνου, ιατρός, γεν. γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής τον ΕΑΜ Αχαΐας, ή οποία αποτελούσε την σπουδαιότερη πολιτική εξουσία - της εν λόγω οργανώσεως. Ο Κωνσταντίνου υπήρξε δυναμικός παράγοντας και σημαίνον στέλεχος τον ΚΚΕ, υπηρέτησε συνάμα και ως Καπετάνιος του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ και μετέπειτα εκλέχτηκε Εθνοσύμβουλος. καταδικάστηκε τον Ιανουάριο τον 1950 εις την ποινή των πρόσκαιρων δεσμών, ως υπεύθυνος δια τα διαπραχθέντα εις τη Αχαΐα εγκλήματα. Εκτός τούτου καταδικάσθηκαν και οι κάτωθι: Ο Σμήναρχος Μίχας, Νικόλαος Τριάντης, Αμαλία Γιαννόπουλου, «η μάνα τον Λαού» από το Μαζαράκι Φαρών, Αλκιβιάδης Καλυβωκάς, Νικόλαος Καρανασόπουλος Βρασίδας Μακρής, Ζαχαρίας Ζαχαριάδης, Απόστολος Συνούρης, Βασίλειος Ροδόπουλος και άλλοι,.. »

3ον. Το Μοναστήρι Αγίου Γεωργίου στον Φενεό. Εξαιτίας των όσων συνέβησαν εκεί το ονόμασαν «Ματωμένο Μοναστήρι». Βρίσκεται επί του όρους Χελμού, κοντά στο βάραθρο του Φενεού.

Εδώ συγκεντρώνονταν οι αντιφρονούντες Αργολίδος και Κορινθίας. Άρχισε να λειτουργεί κατ αρχήν ως φυλακή όταν το κατέλαβε η ΟΠΛΑ στις 10 Μαρτίου 1943 και το «απελευθέρωσε» από τους μοναχούς, εκτελώντας τους μαζί με τον ηγούμενο τους, εκτός από ελάχιστους. Τους κρατούμενους, οι δολοφόνοι μετά 2-3 ημερών κράτηση τους οδηγούσαν στο βάραθρο: Τρύπα Φενεού, 6 χιλιόμετρα από το μοναστήρι, και άλλους μεν τους εκτελούσαν χτυπώντας τους στο κεφάλι με τον κωδωνοκρούστη (γλωσσίδι της καμπάνας), άλλους τους έσφαζαν και τους έριχναν στο βάραθρο. Κάποιοι δε ριφθήκανε ημιθανείς!

Οι ντόπιοι κάτοικοι μιλούν για κάποιον σφαγέα Πρόβα ο οποίος παρηγορούσε τα θύματα του ότι «είναι καλό μαχαίρι και δεν θα καταλάβουν τίποτα»!, πρόσταζε δε να πάρουν τέτοια θέση ώστε να μην λερωθεί από τα αίματα τους!! Δεν κατόρθωσα να διασταυρώσω από άλλες πηγές την πληροφορία αυτή.

Αδυνατώ να πιστέψω τον αριθμό των εκτελεσμένων εκεί. Μεταξύ αυτών ο ιερέας Χαρλαύτης με τα δύο παιδιά του, ο ιατρός Αριστείδης Παπαδημητρίου. η Στάικου Βασίλω 30 ετών από το Βαλτέτσι με τα 4 κορίτσια της, 11 έως 18 ετών. Κάθε χρόνο γίνεται από τους συγγενείς μνημόσυνο των νεκρών και πρέπει να παρευρίσκεται το επίσημο κράτος. Με ποιο δικαίωμα κάποιοι τους κατηγορούν για «εορτές μίσους» την στιγμή που αυτοί κάνουν μνημόσυνα σε ήρωες τους υπεύθυνους για τόσους φόνους: Δυστυχώς είναι πολύ προκλητικοί και αυτοί εμποδίζουν την λήθη.

Στρατοπεδάρχης κατ αρχάς ήταν κάποιος Καπετάν Χανιώτης, μετά ο αξιωματικός του ΕΛΑΣ Καπετάν Σερμπένης με βοηθούς εκτελεστές τους Καπετάν Σίμο, Σπουργίτη κ.τ.λ.

Υπεύθυνος για τις εκκαθαρίσεις «αντιδραστικών» της Αργολιδοκορινθίας, που τους έστελνε στο στρατόπεδο αυτό ήταν ο Βαγγέλης Ζέγκος, γνωστός ως «Τριαντάφυλλος». Η ΟΠΛΑ επί των ημερών του συνελάμβανε συνέχεια «αντιδραστικούς», δεν δίστασε μάλιστα να στείλει στο εκτελεστικό απόσπασμα ακόμα και μέλη του ΚΚΕ με την κατηγορία ότι είχαν «συμβιβαστικές τάσεις με την αντίδραση». Πάντως μετά τις δολοφονίες, το ΚΚΕ θεώρησε μόνο αυτόν υπεύθυνο και του επέβαλε την «σοβαρή» ποινή ...της διαγραφής από το κόμμα αλλά τον έστειλε στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας για να επανέλθει δριμύτερος να «απελευθερώσει.» την Ελλάδα από τον «μοναρχοφασισμό».

Τα γεγονότα δείχνουν ότι οι εκτελεστές στον Φενεό, όπως και άλλοι, είχαν σαν διασκέδαση τις δολοφονίες!!! (Καραλής σ. 235).Για τις  δολοφονίες στον Φενεό υπάρχει η κατάθεση ενός σφαγές ΕΑΜίτη του Σαμαρτζή.

4ον. Στρατόπεδο Βάχλιας-Γορτυνίας. κοντά στη Κοντοβάζαινα. Ένα από τα μεγαλύτερα και φημισμένα στρατόπεδα. Άρχισε να λειτουργεί τον Μάρτιο του 1944 στο σχολείο του χωριού οι αίθουσες του οποίου ήταν ασφυκτικά γεμάτες και σταμάτησε τον Μάιο του 1944. Οι άνθρωποι της ΟΠΛΑ με επικεφαλείς τους τρομοκράτες Παπαπουλάκο (Δημήτριο Ανδρικόπουλο) και Αθανασιάδη (Γεώργιο Κουλόπουλο) ενέσκηψαν ως λύκοι στα χωριά της περιοχής και κατά κοπάδια οδηγούσαν στο στρατόπεδο τους «αντιδραστικούς». Μετά από ολιγοήμερη παραμονή και βασανιστήρια οδηγούντο προς εκτέλεση στην χαράδρα της Κατσουλιάς, στα γειτονικά Τρόπαια. Το ποιοι θα εκτελεσθούν το αποφάσιζε κάθε ποιοι, ανάλογα με τις ορέξεις του. ο Στρατοπεδάρχης Καπετάν Δήμος (Διονύσιος Ταλαγάνης).

Μεγάλος και εδώ ο αριθμός των εκτελεσμένων, μεταξύ αυτών ο ιατρός Χαράλαμπος Γιαννόπουλος, ο Λεωνίδας Αποσκίτης, αδελφός βουλευτή και η Ναυσικά Πανταζοπούλου στις 4-5-1944 από την Κοντοβάζαινα. Η περίπτωση αυτή είναι ενδιαφέρουσα. Ελασίτες δολοφόνησαν τον Οκτώβριο του 1943 τον πράκτορα της διασυμμαχικής αποστολής Γεώργιο Φλούδα, φέρανε το πτώμα του προς επίδειξη στην Κοντοβάζαινα και απαγόρευσαν την ταφή του. Η δασκάλα Ναυσικά Πανταζοπούλου το έθαψε χριστιανικώς. Μετά από μερικές μέρες έσβησε από τους τοίχους του σπιτιού της τα σφυροδρέπανα και τις προπαγανδιστικές επιγραφές που την νύχτα είχε γράψει η τοπική οργάνωση του ΕΑΜ. Το «έγκλημα» μεγάλο και η τύχη της περιγράφηκε ήδη. Ο αντισυνταγματάρχης Ματζουράνης, πρώην επιτελάρχης του ΕΛΑΣ, ήταν και αυτός κρατούμενος σ’ αυτό το στρατόπεδο και σε αναφορά του περιγράφει πολλές λεπτομέρειες για το τι ακριβώς γινόταν.