ΠΡΑΞΗ ΠΡΩΤΗ

Το αιματηρόν συλλαλητήριον της 3ης Δεκεμβρίου 1944, που έγινε αφορμή για τα γεγονότα αργότερα, δεν διελύθη με τα αστυνομικά πυρά, παρά τους νεκρούς. Οι συγκεντρωμένοι μπροστά από τον Άγνωστο, απεμακρύνθησαν μετά την αποτυχίαν της εφόδου διά την κατάληψιν της αστυνομικής διευθύνσεως. Επανήλθαν όμως μετ' ολίγον — διά το συλλαλητήριον μόνον τώρα — εις την βόρειον πλευράν της πλατείας. Οι άλλοι, οι συγκεντρωμένοι προς την απέναντι πλευράν, την Όθωνος και την Φιλελλήνων, δεν είχαν απομακρυνθεί καθόλου. Δεν είχαν αντιληφθή μάλιστα, τι είχε γίνει με τους πυροβολισμούς. Το έμαθαν — όπως τους τα παρουσίασαν — από τους ρήτορας των γραφείων του Μεγάρου Γιάνναρου.

Και έμειναν ώρες πολλές εκεί, σε ολόκληρον τον χώρον της πλατείας, με κατάρες και ορυμαγδούς. Αργά το απομεσήμερο, όταν κουράστηκαν κι όλας, τους απομάκρυναν με ήπια απωθητικά μέτρα, βρετανικοί περίπολοι.

Σκιά θανάτου πέφτει στην πρωτεύουσα, με το σούρουπο. Θανατερή νύχτα έρχεται. Κανείς δεν αμφιβάλλει πια, για το τι «τέξεται η επιούσα». Όλοι διαισθάνονται, αυτά πού τα γνωρίζουν από πρώτο χέρι τα στελέχη και οι παράγοντες των κομμουνιστικών σχηματισμών

Αντάρτες κινούνται, πορεύονται με όλη την δυνατή ταχύτητα τους, προς την Αθήνα. Όλες οι μονάδες από την Στερεά και Πελοπόννησο. Όλες ευρίσκονται εν πορεία. Άλλες μακριά ακόμη. Μια - δυο όμως πέρασαν κι όλας την περίμετρο της «Διοικήσεως Πρωτευούσης» παρά την απαγόρευση των Άγγλων να μην πλησιάσουν στη πρωτεύουσα. Οι κομμουνιστές είχαν σκεφτεί με μια κεραυνοβόλα κίνηση να φέρουν τον ΕΛΑΣ στην Αθήνα. Έτσι λοιπόν λογάριαζαν να επιτύχουν την ΑΛΩΣΗ της Αθήνας, αιφνιδιαστικά, λίγες ώρες μετά το αιματηρό συλλαλητήριο τους.

Αυτήν την θανατερή νύχτα, με κατηγορηματικές κομματικές διαταγές, αρχίζουν οι επιθέσεις στα αστυνομικά τμήματα της Χωροφυλακής των προαστίων — όπου υπάρχουν ακόμη — για την κατάληψή τους. Για την αιχμαλωσία των ανδρών τους (όπως θα τα δούμε στα παραπέρα).

ΗΜΕΡΑ και ώρα του συλλαλητηρίου δεν αποφασίσθηκαν από το ΚΚΕ απρογραμμάτιστα. Προγραμματισμένη ήταν και η αιματοχυσία, για να ολοκληρώσει την επομένη η εκδικητική έφοδος με την ενίσχυση και από τα πρώτα τμήματα «ανταρτών του Βουνού», από αυτά πού θα έχουν φθάσει — κατά τα προγραμματισμένα — στην Αθήνα.

Αλλά τα κομμουνιστικά σχέδια για την ημέρα εκείνην, ανατρέπονται από κάποιο απρόοπτο εμπόδιο:

- Να είναι τάχα το μοιραίο λάθος στο τέλειο έγκλημα, σαν στα αστυνομικά μυθιστορήματα;

- Να είναι η ανατροπή των σχεδίων, αποτέλεσμα, μόνο, σοβαρών και σθεναρών βρετανικών αποφάσεων ;

- Η να οφείλεται σε έγκαιρη αντίδραση για το τέλειο έγκλημα, από άλλες δυνάμεις που κι αυτές δουλεύουν κατά τα πρότυπα των αστυνομικών (ή κατασκοπευτικών} μυθιστορημάτων;-

ΓΕΓΟΝΟΣ αναμφισβήτητο μένει πως από τους 2.500 «αντάρτες του Βουνού» του σχεδίου εκείνου — από το πρώτο κιόλας κύμα της εφόδου με το ξημέρωμα της 4ης Δεκεμβρίου, Οι 1.000 βρίσκονται αιχμάλωτοι των Άγγλων! Και με την αιχμαλωσία εκείνων, οι άλλοι 1.500, κάνουν πίσω, αναστατωμένοι και περίφοβοι.

Το 2ο Σύνταγμα της 2ας Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, έχει αιχμαλωτισθεί. Με αιχμάλωτο τον στρατιωτικό διοικητή του ταγματάρχη Μιχ. Παπαζήση. Και εκτός κλοιού, τον καπετάνιο του Νικηφόρο.

Ο τότε αρχηγός του ΕΛΑΣ Στ. Σαράφης. Στα απομνημονεύματά του λέει πολλά, αλλά κρύβει και αρκετά.

Με την κομμουνιστική νονοτροπία που έχει εμποτισθή και ο αρχηγός του ΕΛΑΣ Σαράφης, αποδίδει σε προδοσία την αιχμαλωσία, γράφοντας για τα σχετικά:

«Στις 3 του Δεκέμβρη έγινε το συλλαλητήριο στην Αθήνα που χτυπήθηκε απρόκλητα από την αστυνομία με νεκρούς και τραυματίες. Ύστερα από αυτή την κατάσταση το πρωί στις 4 του Δεκέμβρη με τον Άρη κινούμε για την Αττική να συναντήσουμε την Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ για να διευκρινίσουμε την κατάσταση και τις σκέψεις της. Το μεσημέρι βρισκόμαστε στη Λειβαδιά. Βρίσκουμε εκεί τον ταγματάρχη Παπαδάκη Στέλιο, της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ, πού δεν μπορεί να μάς διαφωτίσει περισσότερο. Τον παίρνουμε μαζί μας και κινάμε για την έδρα της Κεντρικής Επιτροπής του ΕΛΑΣ. Μόλις περάσαμε το Κακοσάλεσι (σήμερα Αυλώνας) βλέπουμε μια φάλαγγα αυτοκίνητα αγγλικά με αόπλους ελασίτες που έρχονταν από την Αθήνα. Γυρίσαμε πίσω να δούμε τι συμβαίνει. Είχαμε μαζί μας περί τους δέκα συνοδούς. Ο Άρης θύμωσε και θέλει να χτυπήσουμε τους Άγγλους και ν' απελευθερώσουμε τους αντάρτες. Έξω από το Κακοσάλεσι και προς το βόρειο μέρος βρίσκουμε τους Άγγλους που γύριζαν με άδεια τ' αυτοκίνητα, προτεταμένα τα όπλα και έτοιμα τα πολυβόλα και κανόνια των θωρακισμένων τους μέσων. Πλησιάζουμε τους άνδρες 800 περιττού και μαθαίνουμε πως όλο σχεδόν το 2ο σύνταγμα πεζικού αφοπλίστηκε στο Τατόι την ώρα που κοιμούνταν και ότι οι αξιωματικοί κρατήθηκαν αιχμάλωτοι από τους Άγγλους. Αργότερα μάθαμε πως αφοπλισμός έγινε στο Ψυχικό, πως το σύνταγμα βρέθηκε κυκλωμένο την ώρα που προχωρούσε προς το Γουδί.

ΣΤΟ ΖΗΤΗΜΑ αυτό υπάρχει κάτι ύποπτο. Πρόκειται για προδοτική ενέργεια ορισμένων αξιωματικών ή καπεταναίων.

O καπετάνιος του συντάγματος Νικηφόρος έλειπε. Οι αξιωματικοί με το διοικητή ταγματάρχη Μιχάλη Παπαζήση συνέστησαν στους άνδρες να μην αντισταθούν γιατί, όπως τους είπαν οι Άγγλοι, επρόκειτο να μεταφερθούν έξω από την ακτίνα της Αθήνας και να αφεθούν ελεύθεροι κι αυτό γιατί παρέβηκαν τις διαταγές του Σκόμπυ και μπήκαν στη ζώνη της Αθήνας. Πάντως, ο αφοπλισμός αυτός ήταν έξω από τις συμφωνίες και διαταγές, γιατί η διαταγή του Σκόμπυ όριζε τη νύχτα 6 — 7 του Δεκέμβρη σαν προθεσμία αποχώρησης μονάδων του ΕΛΑΣ έξω από τη ζώνη της Αθήνας. Με τον Άρη, αφού πήραμε τις σχετικές πληροφορίες και είδαμε πώς δεν υπήρχε ασφάλεια, αποφασίσαμε να γυρίσουμε πίσω γιατί ήταν πιθανό να βρεθούμε στα χέρια των Άγγλων. Συστήσαμε στους άνδρες να μείνουν στο χωριό ωσότου λάβει μέτρα γι' αυτούς η Ομάδα Μεραρχιών Στερεάς και γυρίσαμε στη Λιβαδειά. Δώσαμε σχετικές πληροφορίες και οδηγίες στην Ομάδα Μεραρχιών Στερεάς και τη νύχτα γυρίσαμε πίσω.........

Αποφασίσαμε να μετακινήσουμε το Γενικό Στρατηγείο έξω από τη Λαμία, σε μέρος πού να μη μπορούν να το φθάσουν θωρακισμένα αυτοκίνητα και τούτο για να μπορούμε να δουλεύουμε με ηρεμία και να μην πάθουμε κανένα αιφνιδιασμό... Πήγαμε στη Νέα Γιανιτσού».