ΠΕΡΙ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ

ΓΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ τους, η επιστροφή πίσω υπήρξε σωτηρία ενέργεια. Γιατί ο ταγματάρχης Παπαδάκης, πού συνέχισε την κίνησή του προς την Αθήνα, αιχμαλωτίσθηκε κι αυτός, λίγο παραπέρα. Για τις υπόνοιες και τους υπαινιγμούς του περί προδοσίας όμως. ούτε και ο ίδιος θα μείνη άτρωτος, από τα κομμουνιστικά σκάγια καχυποψίας. Και τον ίδιο θα τον κατηγορήσουν για κάτι παρεμφερές: Τόσο με την υποχώρησή του — μαζί κι ο Βελουχιώτης — από το Κακοσάλεσι, όσο και για κάποιους δισταγμούς και δυστροπίες του δυο μέρες πρωτύτερα (στις 2 Δεκεμβρίου).

Ο Δημήτριος Δημητρίου - Νικηφόρος, καπετάνιος του 2ο Συντάγματος της 2ας Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Η μονάδα του που αιχμαλωτίστηκε και αφοπλίστηκε, ενώ ο ίδιος την είχε αφήσει.

ΤΡΙΑΝΤΑ ΟΛΟΚΛΗΡΑ χρόνια, τούτος ο αφοπλισμός αποτελεί μέγα θέμα για τον εαμικό κόσμο. Με ασταμάτητες έρευνες για την ανακάλυψι της συνωμοσίας, που — κατά την αντίληψί τους — έφερε και την γενική αποτυχία τους, στα Δεκεμβριανά.

Το 1957, ο στρατηγός Λ. Σπαής θα υποστηρίξη ότι ο ταγματάρχης Μ. Παπαζήσης παγίδευσε το σύνταγμα του — συνεννοημένος μαζί του — για να αιχμαλωτιστεί από τους Άγγλους. Επειδή ο Παπαζήσης έχει πεθάνει το 1957 ο καπετάνιος της 2ας Μεραρχίας Ορέστης, θα κατηγορήσή τον Σπαή για... σκύλευση της μνήμης ενός νεκρού!

Ο Σπαής όμως επανήλθε τότε και αργότερα. Και τη τελευταία φορά έγραψε πώς είχε οργανωθεί τον Νοέμβριο από τον ίδιο και τους Άγγλους (ως την ήμερα της παραιτήσεως των εαμικών υπουργών, ο Σπαής ήταν προσωπάρχης του υπουργείου, υστέρα έγινε υφυπουργός) μια ευρύτερη συνωμοσία με σκοπό την παράδοση καθ' οιονδήποτε τρόπον μονάδων του ΕΛΑΣ. Με τον Παπαζήση δε είχε κατ' επανάληψιν συνομιλίες ο ίδιος στο υπουργείο του, ενώ στην συνωμοσία ήσαν αναμεμιγμένοι και άλλοι αξιωματικοί, όπως ο Λ. Αιγινίτης ο Γ. Αναγνώστου, Κ. Ταμπάκης, ακόμη δε και ο στρατηγός Τσαμάκος.

Ενώ όμως για τους άλλους δεν είναι και τόσο κατηγορηματικός και είναι πολύ πιθανόν να πρόκειται μόνο για βολιδοσκοπήσεις συναδέλφων τους για τον Παπαζήση έμεινε κατηγορηματικός :

«Υπήρξε όργανον του, ενήργησε κατά διαταγήν του Υπουργείου. . . ».

ΣΕ ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ βιβλίο δίνεται ή επόμενη περιγραφή, για το εφιαλτικό ξύπνημα» οκτακόσιων ανταρτών στην Φιλοθέη:

«...Το 2ο Σύνταγμα ξεκίνησε από την Θήβα, με διαταγή του Σιάντου, την 1^η Δεκεμβρίου. Τη νύχτα 3 - 4 Δεκεμβρίου, έφθανε στα βόρεια αθηναϊκά προάστια. Όπως θα αποδειχθή αργότερα από τις ανακρίσεις, ο λεπτολόγος και σχολαστικός μέραρχος Ρήγος, είχε προνοήσει να περιλάβη στη διαταγή του και μια παράγραφο, όπου συνιστούσε προσοχή από ενδεχόμενες αντιδράσεις των Άγγλων και βίαιαν αν ένοπλον απάντηση σε περίπτωση απειλητικών ενεργειών τους.

Οι οδηγίες ήσαν πραγματικά απαραίτητες. Γιατί το Σύνταγμα πλησιάζοντας στην Αθήνα παραβιαζε τα όρια που είχαν καθοριστεί στην Καζέρτα (Ελευσίνα - Χασιά -Κάλαμος) και έπρεπε να αναμένεται κάποια αντίδρασις, οποσδήποτε.

Το «κάποια», φάνηκε μόλις σκοτείνιασε. Μια, δυο, και τρεις φορές. μεμονωμένα βρετανικά θωρακισμένα κινήθηκαν παράλληλα και αντίστροφα με την φάλαγγα, προσπέρασαν την ουρά της, γύρισαν πίσω και χάθηκαν στο σκοτάδι.

— Μας παρακολουθούν οι Άγγλοι, συναγωνιστή συνταγματάρχη, είπαν στον διοικητή τους πολλοί βαθμοφόροι του.

— Τον κακό τους τον καιρό, «ψυχή βαθειά παιδιά μου», η απάντησις του «πατέρα».

Φθάνοντας στην Φιλοθέη, περίμεναν το Σύνταγμα στελέχη της τοπικής εαμικής οργανώσεως πού ήταν ειδοποιημένη - από πολύ νωρίς - και μάλιστα είχε συσσίτιο, ψάρια.

Ο γραμματέας Μπαντής, τις ίδιες παρατηρήσεις έκανε στον συνταγματάρχη:

— Ύποπτες κινήσεις Άγγλων βλέπουμε συνέχεια. Και είναι εδώ κοντά μας πολλοί. Έχουν οχυρωθή σε κτίρια του Ψυχικού, στο Κολλέγιο.

— Είδες; Μας φοβούνται και τρύπωσαν στο σχολειό τους τα κολλεγιόπαιδα! Είναι έτοιμο το συσσίτιο;

— Έτοιμο είναι. Λέμε να έρθετε λίγο ψηλότερα, παραέξω. Εκεί δεν είναι εύκολος ο αιφνιδιασμός από τανκς.

— Α, όχι, όχι! Τα παιδιά μου είναι μούσκεμα στον ιδρώτα. Θα τα θερίσει ο αέρας. Βρε τι φοβόσαστε έτσι αυτούς τους Άγγλους;

Και έμειναν τα παιδιά εκεί και μάλιστα αφού φάγανε, στριμωχτήκαν όλοι σε μια μάντρα, να βγάλουνε την υπόλοιπη νύχτα.

ΕΦΙΑΛΤΙΚΟ έρχεται το ξύπνημα. Οι κοιμισμένοι αντάρτες είχαν κυκλωθή αστραπιαία από Αγγλικά θωρακισμένα. Τα εκτυφλωτικά φώτα προβολέων έκαναν αδύνατη κάθε κίνηση αντιδράσεως. Ο Παπαζήσης προσπαθούσε τότε πια να σπάση τον κλοιό, με συμμαχικά επιχειρήματα. Ο Άγγλος διοικητής συζητούσε, αλλά μόνo για να επαναλαμβάνη άκαμπτος ότι κάθε απόπειρα «εξόδου» θα κεραυνοβοληθή και ότι θα εφαρμόση τις διαταγές που έχει: «Αφοπλισμός, παράδοσις»!

Ώρες κράτησε η συζήτησις εκείνη, ως το ξημέρωμα και όλο ο κλοιός έσφιγγε στο μεταξύ...

Τότε έφθασε και ο καπετάνιος του συντάγματος. Νίκηφορος. Είχε απομακρυνθή από την μονάδα του με παράκληση — ή με διαταγή — κομματικών οργανώσεων για να επιβλέψει στον αφοπλισμό τμημάτων χωροφυλακής βορείων προαστίων. Που το ΚΚΕ αποφάσισε να τα «κυριεύση» εκείνη την νύχτα, αμέσως μετά την διάλυση του συλλαλητηρίου στο Σύνταγμα.