Η Εποποιία Του Νυμφαίου

    Ήδη περατώσαντες την αφήγησιν των κατά τον συμμοριτικόν πόλεμον γεγονότων του Νομού Φλωρίνης, προβαίνομεν εις ιδιαιτέραν λεπτομερή έκθεσιν της λεγομένης μάχης Νυμφαίου - Φλωρίνης, ήτις αληθώς αποτελεί λαμπράν σελίδα της νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας, επαξίως ευρίσκουσαν θέσιν πλησίον των ηρωικωτέρων και ενδοξότερων σελίδων τής Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, ως εκείναι των ολοκαυτωμάτων τής Μονής Σέκκου και του Μεσολογγίου. Ή επίσημος αυτή έκθεσις στηρίζεται κατά το πλείστον - πολλά μεταφέρει επί λέξει - εις όσα περιλαμβάνει ευθύς μετά τα εκτυλιχθέντα γεγονότα συνταχθείσα έκθεσις του διοικητού της Διοικήσεως Χωροφυλακής Φλωρίνης και μετάσχοντος ενεργώς εις τον αγώνα ταγματάρχου Τζωρτζάκη, ως εκ τούτου δε κρίνομεν περιττόν όπως παραθέσωμεν και ταύτην ενταύθα.
    Περί ώραν 20.00 της 29ης Απριλίου 1947, 700μελής κομμουνιστική συμμορία διαθέτουσα βαρείς όλμους, Πίατ, βαρέα πολυβόλα και εμπρηστικά μηχανήματα, επετέθη λυσσωδώς κατά τής δυνάμεως του Σταθμού Χωροφυλακής Νυμφαίου, συγκειμένης εξ 22 ανδρών και του εκείθε μικρού Στρατιωτικού τμήματος δυνάμεως 15 οπλιτών.
    Η ανωτέρω δύναμις τελούσα υπό τας διαταγάς του ανθυπασπιστού Πατριαρχέα, αντέστη επί 36 ώρας και έγραψε σελίδας δόξης και τιμής δια την Χωροφυλακήν και το Στράτευμα, μη υποκύψασα, καίτοι ενεπρήσθη το οίκημα του Σταθμού και το κωδωνοστάσιον του Ναού, Όπερ είχον μεταβάλει εις οχυρόν. Εντός του κωδωνοστασίου εφονεύθησαν 7 χωροφύλακες και στρατιώται. Η λοιπή δύναμις αντέστη γενναίως εις τα οχυρά μέχρις αφίξεως επί τόπου των ενισχύσεων, μη παραδοθείσα παρά τας προσκλήσεις των συμμοριτών και την δεινήν θέσιν των υπερασπιστών του χωρίου.
    Πρόκειται εν προκειμένω περί του ολοκαυτώματος του Νυμφαίου το όποιον λαμπρύνει την ιστορίαν του Σώματος της Χωροφυλακής. Θεωρούμεν ως εκ τούτου αναγκαίον να περιγράψωμεν εν λεπτομέρεια κατά το δυνατόν τας συνθήκας υπό τας οποίας έλαβε χώραν η ιστορική δια την Χωροφυλακήν μάχη του Νυμφαίου.
    Η δύναμις του Σταθμού Χωροφυλακής Νυμφαίου αποτελούμενη εξ 22 ανδρών Χωροφυλακής και 15 στρατιωτών του 571ου Τάγματος Πεζικού, τελούσα υπό τας διαταγάς του σταθμάρχου ανθυπασπιστού Ευ. Πατριαρχέα, είχε κατανεμηθεί εις δύο ομάδας και είχεν εγκατασταθεί ως ακολούθως:
    Εις τον Σταθμόν Χωροφυλακής, ούτινος το οίκημα κείται εις το μέσον του χωρίου, είχεν εγκατασταθεί ή πρώτη αποτελούμενη εκ του Ανθυπασπιστού Πατριαρχέα, 14 χωροφυλάκων, ενός λοχίου, ενός δεκανέως και οκτώ στρατιωτών. Η δευτέρα ομάς, ήτις ηναλάσσετο, είχεν εγκατασταθεί εις το κωδωνοστάσιον του ιστορικού Ναού Αγίου Νικολάου και απετελείτο εξ 7 χωροφυλάκων και 5 στρατιωτών. Το δεύτερον τούτο προγεφύρωμα του Σταθμού εκρίθη λίαν απαραίτητον ως παρατηρητήριον, λόγω του ύψους του, δεσπόζοντος ολοκλήρου τής πέριξ του χωρίου δασώδους περιοχής.
    Ούτως εχόντων των πραγμάτων και των ανδρών τελούντων εν εγρηγόρσει, εξεδηλώθη την 29ην Απριλίου 1947 σφοδρότατη κατ' αμφοτέρων των ως άνω τμημάτων επίθεσις 700 περίπου ανδρών των συμμοριακών συγκροτημάτων καπετάν Αμύντα, Βαγενά, Σπάρτακου, Τζαβέλλα, Καραφωτιά, Χειμάρρου και Καραμπέρα, των μεν πρώτου, δευτέρου, τρίτου και τετάρτου ανηκόντων εις την δύναμιν Βίτσιου, των δε πέμπτου και έκτου εις το αρχηγείον Γιαννούλη και του έβδομου εις το αρχηγείον Σινιάτσικου. Οι άνδρες τής Χωροφυλακής καταλαβόντες τας εις τα οχυρά των θέσεις, αντιμετώπισαν από της πρώτης στιγμής επιτυχώς την επίθεσιν.
    Καθ' όλην την νύκτα της 29.4.47 και μέχρι των απογευματινών ωρών τής 30.4.47 ολόκληρος σχεδόν η δύναμις των υπέρ επτακοσίων συμμοριτών μετά λύσης επετίθετο δι' όλων των πολεμικών μέσων, τόσον κατά του καλώς οχυρωμένου οικήματος του Σταθμού, όσον και κατά του προγεφυρώματος αυτού εν τω κωδωνοστασίω. Βλήματα όλμων και αντιαρματικών, συνεχώς έπλητταν αμφότερα τα οχυρά, βροχή δε σφαιρών εξεπέμπετο κατά παντός κουφώματος ή οπής παρά πολυβολητών και τυφεκιοφόρων. Αι εξορμήσεις διεδέχοντο η μία την άλλην, ενώ ομάδες άλλων συμμοριτών κατελάμβανον τα πέριξ οικήματα, άτινα μετέβαλλον εις φρούρια και εξ αυτών εξ εγγυτάτης αποστάσεως εξεσφενδόνιζον κατά των ολιγάριθμων ανδρών χειροβομβίδας, φιάλας βενζίνης και πυραύλους.
    Προς στιγμήν το πλέον οχυρωμένο των πολυβολείων του Σταθμού πλήττεται δια βλήματος Πίατ και καταστρέφεται εν μέρει, ευτυχώς όμως δεν γίνεται τούτο αντιληπτόν υπό των συμμοριτών και εν τάχει υπό το σκότος κτίζεται εκ νέου υπό των μαχητών. Πυρκαϊαί λαμβάνουν χώραν εις διάφορα μέρη του οικήματος, άλλ' οι άνδρες κατασβεννύουν ταύτας εν τη γενέσει των, χρησιμοποιούντες και αυτά τα ενδύματα των. Νήστεις, διψώντες και πεινώντες μάχονται συνεχώς άνευ γογγυσμού, με το μειδίαμα και το χιούμορ εις τα χείλη.
Προκαλούμενοι υπό των συμμοριτών εις παράδοσιν, απευθύνουν εις αυτούς πότε εμπαιγμούς και πότε ύβρεις. Εις τας κρισιμωτέρας στιγμάς ψάλλουν πατριωτικά θούρια και ζητωκραυγάζουν υπέρ του Έθνους.
    Ο χωροφύλαξ Π. Κωνσταντόπουλος επί κεφαλής των μαχητών του κωδωνοστασίου προκαλούμενος υπό του αρχηγού των συμμοριτών καπετάν Αμύντα, όπως παραδοθεί επί υποσχέσει σεβασμού τής ζωής του, κύπτει έξωθι του κωδωνοστασίου και πτύων μετά περιφρονήσεως κραυγάζει: "Οι Έλληνες χωροφύλακες δεν παραδίνονται εις τα καθάρματα τους Βουλγάρους". Ο χωροφύλαξ Έμμ. Μαντικός και ο έτερος ήρως χωροφύλαξ Άν. Κουτσούκος συνεχώς ψάλλουν: "Τι ζητούν οι Βούλγαροι στη Μακεδονία", πράγμα όπερ προκαλεί λύσσαν εις τους ΕΑΜοβουλγάρους, οι όποιοι ρίπτονται έξαλλοι αδιαφορούντες δια τας απωλείας ας υφίστανται. Ο υπεράξιος ηγήτωρ των ανδρείων τούτων οργάνων ανθυπασπιστής Πατριαρχέας, συνεχώς προκαλεί τους συμμορίτας με τας φράσεις: "Οι αγνοί Έλληνες δεν παραδίδονται εις τα βουλγαρικά καθάρματα", συγχρόνως δε περιέρχεται τα πολυβολεία μαχόμενος, δίδων οδηγίας και διαταγάς και εμψυχώνων τους άνδρας του παροτρύνων τούτους εις πράξεις ηρωικάς και υψίστου μεγαλείου. Ούτως έβαινον τα πράγματα και μέχρι των απογευματινών ωρών τής 30.4.47. Επακολουθεί ανακούφισις ολίγων ωρών καθ' ας οι συμμορίται απομακρύνονται δια να αντιμετωπίσουν έτερα τμήματα Στρατού και Χωροφυλακής, άτινα είχον κινηθεί προς ενίσχυσιν εκ Φλωρίνης, Αμυνταίου και Σκλήθρου.         Μετά την 12ην όμως νυκτερινήν της αυτής νέα σφοδρότατη εξαπολύεται επίθεσις, τόσον κατά του Σταθμού, όσον και κατά του κωδωνοστασίου και τούτο διότι οι συμμορίται, αντιληφθέντες ότι δεν δύνανται να κρατηθούν και την επομένην, επείγονται να κυριεύσουν τον Σταθμόν.
    Βροχή χειροβομβίδων, φιαλών βενζίνης, βλημάτων όλμου, Πίατ κλπ. όπλων εκπέμπεται κατ' αμφοτέρων των οχυρών. Ό επικεφαλής, των εν τω Σταθμώ 8 στρατιωτών λοχίας κυριολεκτικώς θαυματουργεί συναγωνιζόμενος εις ηρωικάς πράξεις τους χωροφύλακας, φονεύσας αποδεδειγμένως συμμορίτην, όστις απεπειράθη να πλησιάσει και ανατινάξει οχυρόν του Σταθμού, κατορθώσας να λάβει υπό την κατοχήν του και το όπλον του συμμορίτου.
    Άπασαι αι προσπάθειαι των συμμοριτών θραύονται εις την άνευ προηγουμένου σθεναράν αντίστασιν των πολιορκουμένων. Το κωδωνοστάσιον θερίζει τους συμμορίτας και εμποδίζει τούτους να καταλάβουν το οίκημα του Σταθμού. Διά να άρουν δε το εμπόδιον τούτο αποφασίζουν εγκληματικήν, αντι-θρησκευτικήν πράξιν. Ο απαίσιος αρχηγός των Αμύντας με ελαφράν την συνείδησιν διατάσσει τον εμπρησμόν του αρχαίου, καλλιτεχνικού και ιστορικού Ναού του Αγίου Νικολάου, τον όποιον αιώνες ολόκληροι και βάρβαροι κατακτηταί εσεβάσθησαν. Ισάξιοι σύντροφοι τούτου ανέλαβον την εκτέλεσιν του αποτρόπαιου εγκλήματος και πλησιάσαντες παράθυρον του Ναού τούτου, έρριψαν εξ αυτού, κατόπιν διαρρήξεως, νάρκην περιτυλιγμένην διά φιαλών βενζίνης.
    Η νάρκη εκραγεΐσα μετέδωσε πυρ εις τας φιάλας και εξ αυτών μετετράπη ολόκληρος ό Ναός εις πυροτέχνημα. Αφιερώματα και καλλιτεχνικαί εικόνες αμύθητου αξίας εγένοντο παρανάλωμα του πυρός. Μετ' ολίγον τρομακτικαί φλόγες περιέλουσαν το κωδωνοστάσιον καταλήγουσαι και μέχρι του ακραίου σημείου αυτού.

Η κωμόπολη Νυμφαίον –Φλωρίνης. Εναντίον του Νυμφαίου που υπεράσπιζε ο ομώνυμος σταθμός χωροφυλακής και ομάδα στρατιωτών επετέθησαν 700 συμμορίτες την 29.4.1947. Οι άνδρες της Χωροφυλακής που είχαν οχυρωθεί στο κωδωνοστάσιο του Αγίου Νικολάου και στο οίκημα του Σταθμού, αντιστάθηκαν επί τριήμερο στις επιθέσεις των συμμοριτών. Τελικά οι κομμουνιστές έβαλαν φωτιά στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου και οι γενναίοι υπερασπιστές μη μπορώντας να αντέξουν τις φλόγες ερρίφθησαν μέσα στον καιγόμενο Ναό και αποτεφρώθηκαν.

Οι άνδρες ψήνονται εις τας φλόγας. Οι συμμορίται παρακολουθούν κτηνωδώς το θέαμα αλαλάζοντες και προκαλούντες τους υπερασπιστάς εις παράδοσιν. Εκ των 5 στρατιωτών, οι 4 μη αντέχοντες την κόλασιν ταύτην πίπτουν εκ του κωδωνοστασίου και παραδίδονται μετά του οπλισμού των. Οι χωροφύλακες Έμμ. Μαντικός και Λαζ. Γεωργόπουλος με κεκαυμένας τελείως τας χείρας από του αγκώνος και κάτω, μη αντέχοντες τους πόνους και την λαύραν του πυρός ρίπτουν εις τας φλόγας τον οπλισμόν των πίπτουν και αυτοί έξωθι του κωδωνοστασίου, παραδοθέντες εις τους συμμορίτας κραυγάζοντες: "Αποτελειώσατε μας σεις, διότι δεν αντέχομε την φωτιά".
Ως πληροφορεί η εκθεσις τής Διοικήσεως Χωροφυλακής Φλωρίνης, εκ της εξετάσεως μιας και μόνης μάρτυρος, μη παρευρεθέντος έτερου εις τον τόπον του μαρτυρίου, διεπιστώθη ότι και οι χωροφύλακες Γ. Θωμόπουλος και Αθ. Παυλίδης με θανάσιμα εγκαύματα παρεδόθησαν και ούτοι εις τους συμμορίτας άνευ οπλισμού, φήμαι δε έφερον άπαντας εκτελεσθέντος υπό των "ηρώων τοϋ Δημοκρατικού Στράτου" κατόπιν φρικτών βασανιστηρίων εις Περικοπήν.
Εις το κωδωνοστάσιον εναπέμεινον πλέον ο επικεφαλής των ανδρών χωροφύλαξ Κωνσταντόπουλος και οι συνάδελφοι του Αρ. Κουτσούκος και Γ. Αποστολίδης. Οι ηρωικοί αυτοί άνδρες ευρεθέντες μεταξύ των απαίσιων φλογών, αίτινες κατέκαιον τας σάρκας των και των κάτωθι του κωδωνοστασίου αναμενόντων πλέον την εύκολον λείαν των ανθρωπομόρφων τεράτων προτίμησαν να ριφθούν εις τας φλόγας παρά να πέσουν εις τους όνυχας των αναμενόντων κάτωθι κακούργων.
Και υπό την ψυχολογικήν ταύτην κατάστασιν άρχεται η υπέρτατη αυτών θυσία. Πρώτος ο χωροφύλαξ Αποστολίδης πίπτει επί των φλογών του Ναού ομού μετά του οπλισμού του, μετατρεπόμενος και ούτος εις ιεράν φλόγα. Δεύτερος ο χωροφύλαξ Κουτσούκος εξέρχεται προς στιγμήν εις τον εξώστην τού κωδωνοστασίου και με εθνικόν ενθουσιασμόν ψάλλει το: "Τι ζητούν οι Βούλγαροι στην Μακεδονία". Εις την τελευταίαν δε στροφήν πίπτει και αυτός εις τας φλόγας. Τρίτος αγνώστου επωνύμου στρατιώτης του 571ου Τάγματος Πεζικού πίπτει και ούτος εις τας φλόγας, αφού πρώτον τοποθετεί επί του βραχίονος αμφιμασχάλια χωροφύλακος. Και μένει τελευταίος ο ηρωικώτερος πάντων ο Κωνσταντόπουλος ο θριαμβευτής τόσων μαχών εν τω Νομώ Φλωρίνης και έξοχος πολυβολητής, τραυματίας της πρώτης μάχης Νυμφαίου, όστις εγκατέλειψε κρυφά το νοσοκομείον Φλωρίνης και επανήλθεν εν Νυμφαίω. Εξέρχεται, εις τας επάλξεις τού κωδωνοστασίου αντικρύζει μετά περιφρονήσεως τους κάτωθι αναμένοντας και ωρυόμενους βουλγαροεαμίτας, κραυγάζει "Ζήτω το Έθνος", στηρίζει το περίστροφον επί του κροτάφου, πυροβολεί και πίπτει εις τας φλόγας εναγκαλιζόμενος το προσφιλές αυτού οπλοπολυβόλον.
Ούτως έληξε το μέγα δράμα και ή τεραστία θυσία των υπέροχων υπερασπιστών του θρυλικού κωδωνοστασίου του Αγίου Νικολάου-Νυμφαίου, την 1ην πρωινήν ώραν της 1ης Μαΐου 1947.

Μέρος του κωδωνοστασίου του Αγίου Νικολάου – Νυμφαίου, όπου γράφτηκε το Ολοκαύτωμα των ανδρών Χωροφυλακής, προς απόδοση τιμών κατά τον επίσημο εορτασμό του Ολοκαυτώματος.

"Η χριστιανική θρησκεία", τονίζει η έκθεσις της Διοικήσεως Χωροφυλακής Φλωρίνης, "προσέφερε ως θυσίαν ένα υπέροχον Ναόν και τας ιεράς αυτού εικόνας εις τον αγώνα κατά των δυνάμεων τής βαρβαρότητος και της αθεΐας, το Σώμα της Χωροφυλακής προσέφερε δια τον ίδιον σκοπόν και αγώνα τρία εκ των πλέον εκλεκτών τέκνων του. Ό Ελληνικός Στρατός προσέφερε και ούτος ένα εκ των πλέον εκλεκτών τέκνων του ως ολοκαύτωμα εις τον αθάνατον τούτον αγώνα. Τιμή και άφθαστος δόξα ας περιβάλλει τους αθανάτους τούτους ήρωας εσαεί".
Υποκύψαντος του προγεφυρώματος του ως άνω κωδωνοστασίου, οι συμμορίται απεθρασύνθησαν εκλαβόντες την θυσίαν των χωροφυλάκων ως νίκην των, γαυριώντες δε προετοιμάσθηκαν δια γενικήν κατά του κυρίως οικήματος του Σταθμού πλέον επίθεσιν, φανταζόμενοι ότι και το τμήμα τούτο θα έπιπτεν εις πρώτην κρούσιν. Εξαπελύθη μετά δίωρον σφοδρά επίθεσις δι' όλων των μέσων, πλην και αύτη αντιμετωπίσθη υπό των ολίγων χωροφυλάκων και στρατιωτών μετά εξαιρετικού πείσματος. Παρ' όλας τας βλάβας ας υφίσταντο πολυβολεία και οίκημα, παρ' όλας τας θυσίας, η αντίστασις σθεναρά εξηκολούθει υπό την ηγεσίαν του λίαν ευψύχου ανθυπασπιστού Πατριαρχέα. Περί ώραν 6ην πρωινήν (1.5.47) συνεκεντρώθησαν πλήθος φιαλών βενζίνης, χειροβομβίδων, πυραύλων κλπ. εξοντωτικών μέσων προς γενικήν επίθεσιν και ζήτημα θα ήτο αν θα ηδύνατο να κρατήσει η δύναμις την σφοδράν ταύτην επίθεσιν. Πλην κατά την ώραν εκείνην προσήλθε σύνδεσμος του αρχηγείου των συμμοριτών και διέταξε την σύμπτυξιν των τμημάτων δεδομένου ότι εγένετο αντιληπτή η κίνησις των τμημάτων Χωροφυλακής και Στρατού, άτινα είχον κινηθεί προς Νυμφαίον εκ Φλωρίνης, Αμυνταίου και Σκλήθρου προς ενίσχυσιν των μαχόμενων.
Ούτως έληξεν η προσβολή του Σταθμού Χωροφυλακής Νυμφαίου, των συμμοριτών τραπέντων προς Περικοπήν, αφού πρώτον επυρπόλησαν οικίας εθνικοφρόνων κατοίκων και διήρπασαν διάφορα είδη.
Το οίκημα του Σταθμού υπέστη σοβαρωτάτας βλάβας ως επίσης καν το υλικόν αυτού. Εκ των συμμοριτών υπήρχαν 11 νεκροί και 15 τραυματίαι. Εκ του οπλισμού ουδέν απολύτως όπλον ή πυρομαχικόν περιήλθεν εις χείρας των συμμοριτών, τα εν τω κωδωνοστασίω όπλα τών ανδρών, (πολυβόλα, αυτόματα και ατομικά όπλα) ευρέθησαν εν αποτεφρώσει και παρελήφθησαν υπό του Ανωτέρου Διοικητού εις Κοζάνην, για να αποτελέσουν ταύτα ιστορικά κειμήλια δια το Σώμα. Ο Σταθμός κατόπιν τηλεγραφικής διαταγής τής 15ης Μεραρχίας και δια λόγους στρατιωτικούς, συνεπτύχθει εις Αμύνταιο. Τα λείψανα των χωροφυλάκων Κωνσταντοπούλου, Αποστολίδου και Κουτσούκου ετάφησαν μετά μεγίστων τιμών εις Αμύνταιον και Σκλήθρον.