Από την κομματική έκθεση της Π.Δ., πού έφερε σε φως ο Λάμψας σταχυολογούμε ενδιαφέροντα, από οργανωτικής πλευράς, στοιχεία:
...«H όλη πορεία της δουλειάς μας, από τη σύσκεψη μέχρι το τέλος του Μάρτη 1940 είχε ως έξης κατά οργάνωση:
Α) Κομμουνιστική Οργάνωση Αθήνας (ΚΟΑ).
Στο τρίμηνο διάστημα (Γενάρης - Μάρτης 1940) η ΚΟΑ είχε τις εξής προόδους οργανωτικής δουλειάς:
α) βρέθηκαν οι χαμένες οργανώσεις Γλυφάδας - Φυματικών - επισιτιστών - Βύρωνα (μερικοί). Πολλοί χαμένοι αυτοκινητιστές — στα Σφαγεία.
β) Συγκροτήθηκαν οργανώσεις στο Μπραχάμι, Βουρλοπόταμο και εργοστάσιο Σαρίδη.
γ) Πιάσαμε επαφή με το Βοτανικό, Γούβα και. Κατσιπόδι και βρήκαμε δρόμο για να έρθουμε σε επαφή με Κηφισιά, Ερυθραία.
δ) Ιδρύθηκε λαϊκό Μέτωπο στο Πυριτιδοποιείο και τραβούμε για τέτοιο στο Μπραχάμι, αυτοκινητιστές και τραπεζιτικούς.
Τα μέλη μας στο Λ.Μ. ανέρχονται στα 30 - 40 και των οπαδών μας περί τα 150.
ε) Βρήκαμε και συνδεθήκαμε με την ΕΒΑ (μικρό κύκλο) και γίνεται κάποια
δουλειά.
Από τη συνδικαλιστική πλευρά δεν έχουμε και μεγάλα πράγματα. Μόνο στους εφημεριδοπώλες, ξενοδοχοϋπαλλήλους, αυτοκινητιστές και τραπεζιτικούς γίνεται κάποια σχετική δουλειά. Στους εφημεριδοπώλες η δουλειά αυτή γίνεται πιο συστηματικά, γι' αυτό και στις αρχαιρεσίες πήραμε 113 ψήφους και βγάλαμε 2 στη διοίκηση. Τώρα με το συνέδριο των ιδιωτικών υπαλλήλων, εντείνουμε τις προσπάθειες μας αυτού και ελπίζουμε να κάνουμε καλή δουλειά.
Β) Κομμουνιστική Νεολαία Αθήνας.
Μόλις απ' το Φλεβάρη άρχισε η προσπάθεια να βρούμε νεολαίους βάζοντας επί κεφαλής της δουλειάς αυτής τη σ. Ασπασία. Μέχρι σήμερα βρέθηκαν 12 - 14 σκόρπια μέλη στον Αη - Γιάννη, στο Χαϊδάρι και στους Ποδαράδες. Τελευταίως βρήκαμε και την οργάνωση του Πολυτεχνείου με 12 μέλη. Έχουμε έρθει με την οργάνωση αυτή σ' επαφή 2 - 3 φορές
Γ) Στρατιωτική Οργάνωση. Έχουμε στα πεζικά, στο Ρουφ, στο Ναύσταθμο και στο Αεροδρόμιο Φαλήρου 6 σκόρπια μέλη χωρίς καθοδήγηση. Μόλις τώρα κανονίζεται το ζήτημα της συγκρότησης της οργάνωσης αυτής. Επίσης έχουμε και τρία μέλη στις έξω φρουρές (Γιάννενα, Κοζάνη, Λάρισα) και η επαφή μ' αυτούς γίνεται με αλληλογραφία. Το μέλος μας της Κοζάνης, σύμφωνα με ειδήσεις του ήρθε σε επαφή και με άλλους εκεί.
Τέλος, βάσει των εκθέσεων του Τιμογιαννάκη, η Ασφάλεια Αθηνών έλαβε την απόφαση ν' αποκαταστήσει επαφή με την Κομμουνιστική Διεθνή, μέσω του κλιμακίου του ΚΚΕ εις Παρισίους, ούτινος προΐστατο ο Σακαρέλος ή Σπανός!!
Εν τω μεταξύ, ή επιρροή της Π.Δ. (δηλ. της Γεν. Ασφάλειας!) επεξετείνετο ραγδαία.
Εδώ, ας επανέλθομε εις την εξιστόρηση των ενδιαφερουσών ενεργειών του Ζαχαριάδη, αφού μεσολάβησε ένα τυχαίο γεγονός. Ευρισκόμεθα εις το 1939. Δηλαδή εις την αρχή της προσπάθειας άξιοποιήσεως υπό της Ασφαλείας της γιάφκας της οδού Σύρου (Κουτσογάννη). Αιφνιδίως, ή Κ.Ε. (Μάθεσις - Παπαγιάννης κλπ), θεωρούσα τον Κουτσογιάννη ως το πλέον πιστό στέλεχος του Κόμματος, τον διέταξε να μεταβεί εις το λίαν νευραλγικό «πόστο» του καθοδηγητή της Κρήτης.
Προβιβασμός μεν, αλλά και ανατροπή των σχεδίων. Να αρνηθεί δεν ήτο δυνατόν. Τότε απεφασίσθη να συλληφθεί το στέλεχος που θα έδιδε τις τελευταίες οδηγίες και εντολές προς τον Κουτσογιάννη. Βεβαίως ήτο άγνωστο, άλλά ήτο γνωστός από τον Κουτσογιάννη ο τόπος του κομματικού ραντεβού. Η συνάντηση ήτο από τις καλουμένες «τράκες», δηλαδή, καθ' οδό και εντός ακτίνας ορισμένης περιφερείας. Η περιφέρεια ήτο η του Φιλοπάππου, από της οδού Γενναίου Κολοκοτρώνη. Η σύλληψη έπρεπε να πραγματοποιηθεί όσο το δυνατόν μακρύτερα από τον Κουτσογιάννη, δια να μη ενοχοποιηθεί. Κατ' αυτόν τον τρόπον συνελήφθη ο κομίζων τις εντολές. Ήταν το γνωστό στέλεχος Νίκος Πλουμπίδης. Ή τύχη βοήθησε αρκετά. Επί του συλληφθέντος ανευρέθει (παρά τους συνωμοτικούς κανόνας), σημείωμα, εξ ου προέκυπτε, ότι την ιδίαν ημερομηνία και ολίγον αργότερα του ραντεβού με τον Κουτσογιάννη, είχε και έτερον κομματικό ραντεβού, με τον εξελθόντα εκ των φυλακών Κερκύρας ,δηλωσία Γιάννη Μιχαηλίδη, πολύ γνωστό εις τα αστυνομικά όργανα. Αμέσως τα όργανα της Ασφαλείας μετέβησαν εις την οδό Ζαχαρίτσα, εις Κουκάκι, ένθα το δεύτερον ραντεβού, και άνευ δυσκολίας συνέλαβαν τον Μιχαηλίδη. Πρόλαβε, όμως, αυτός και κατάπιε κάτι, πού εκράτει εις χείρας του και πού δεν κατέστη δυνατή η ανεύρεση του. Εις την Ασφάλεια προσπάθησε να δικαιολογηθεί, ως πρόσφατος δηλωσίας, πλην, όμως, το ραντεβού του με τον Πλουμπίδη ήτο πλήρως αποδεδειγμένο από το σημείωμα. Ύστερα από επιτυχείς ανακρίσεις ο Μιχαηλίδης απεκάλυψε το περιεχόμενο του καταποθέντος σημειώματος, εν συνεχεία, ακολουθών την μοίρα και των λοιπών στελεχών του ΚΚΕ, εγένετο συνεργάτης των Αρχών Ασφαλείας και, όπως προανεφέρθη, όταν συνεκροτήθη η «Προσωρινή Διοίκηση», ανέλαβε την καθοδήγηση του σοβαρότατου τομέως της Κ.Ο.Α. Τι όμως, είχε συμβεί; Είναι ενδιαφέρουσα και διδακτική ιστορία.
 |
 |
Σουργκούτ, 1966. Ο Νίκος Ζαχαριάδης εμφανώς καταβεβλημένος και... αποστασιοποιημένος από την παρέα των στελεχών του ΚΚΣΕ και του KKE που τον επισκέπτονταν για να τον «συνετίσουν». Από αριστερά, τοπικός αξιωματούχος, ο Z. Ζωγράφος, η πρόεδρος του σοβιέτ της περιοχής και ο B. Ζάχος.
|
Εις το δια τόξου σημειούμενου δωμάτιο ευρίσκετο υπόγειος κρύπτη εντός της οποίας υπήρχε χειροκίνητο πιεστήριο, δια του όποιου εξετυπούτο ο «Ριζοσπάστης».
|
Ο Ζαχαριάδης, εγκάθειρκτος εις την απομόνωση των Φυλακών Κερκύρας, ουδέ επί στιγμήν ξέχασε την, κατά την γνώμη του, «προδοσία» του Μάθεση. Το μίσος του αυξήθηκε εις μέγιστο βαθμό, όταν το 1938, από νεοφυλακισθέντα στελέχη και δια των σημάτων - κτυπημάτων Μορς, πληροφορήθηκε τα εξοντωτικά πλήγματα του ΚΚΕ, ως και την μη σύλληψη των Μάθεση - Παπαγιάννη, που κάλυπταν και τον Γ. Σιάντον, πού τον εθεώρει και αυτόν μεγάλο χαφιέ. Δια τον τελευταίο, οι υποψίες του μεγάλωσαν, όταν πληροφορήθηκε, ότι το Πάσχα του 1938 είχε κατορθώσει(!!) να αποδράσει από την Ανάφη, ένθα ετέλει εν εκτοπίσει και ν' αναλάβει την ηγεσία του ΚΚΕ, ολίγον μετά την σύλληψη των Παρτσαλίδη - Νεφελούδη - Σκλάβαινα. (Αργότερα ο Σιάντος συνελήφθη εκ νέου υπό της Ασφαλείας, αλλά το 1941 κατόρθωσε(!!) και πάλι να αποδράσει). Τις περιπέτειες του Σιάντου θα αναγνώσομε εις το αυτοβιογραφικό του σημείωμα προς το Κόμμα.
Κατόπιν πολλών σκέψεων, ο Ζαχαριάδης, δια να σώσει το Κόμμα, απεφάσισε να δώσει εντολή εις στέλεχος συγκρατούμενο του, το οποίο, αφού υπογράψει δήλωση και αποφυλακισθεί, έλθει εις επαφή με τα μη εισέτι συλληφθέντα στελέχη και μεταβιβάσει τις εντολές του και! τις οδηγίες της «Κομματικής Οργάνωσης Φυλακών Κερκύρας», δια το ξεκαθάρισμα του Κόμματος από τους «χαφιέδες». Ν' αναλάβει, εν συνεχεία, την γραμματεία και να προβεί εις ανασυγκρότηση των οργανώσεων, ως εκπρόσωπος του.
Αρχικώς, απετάθει προς τον Βασίλη Νεφελούδη (γραμματέα της Κ.Ε.). Αυτός ηρνήθη κατηγορηματικώς, λόγω της παρεμβολής της, έστω κατ' εντολή, δηλώσεως. (Αργότερα το Κόμμα ανέφερε: «Όσο για το Νεφελούδη ο σ. Ζαχαριάδης δεν ήξερε ότι αυτός απ' τις αρχές του 1940 είχε αρχίσει διαπραγματεύσεις συνθηκολόγησης με τον Μανιαδάκη». («Κομμουν. Επιθεώρηση», αριθ. φύλλου 2, Ιούνης 1942, σελ.. 50) .
Τότε, ο Ζαχαριάδης απετάθει προς τον συγκρατούμενο του Γιάννη Μιχαηλίδη, μέλος του Π.Γ. (ψευδ. Κατσάν ή Κατσανέβης, ή Κάμος ή ψηλέας κλπ.) παλαιό και πεπειραμένο στέλεχος. Ο Μιχαηλίδης ζήτησε μόνον ένα πιστοποιητικό από τον ίδιον τον Ζαχαριάδη, ότι υπέγραψε δήλωση κατ' εντολή του. Ο αρχηγός εδέχθη. Το πιστοποιητικό απετελείτο από ένα τεμάχιο υφάσματος χασέ εκ του υποκαμίσου του, εις ο ανέγραψε και τις εντολές του προς το Π.Γ. Ό Μιχαηλίδης υπέγραψε δήλωση, απεφυλακίσθη και, αφού παρέμεινε έπ' ολίγον αδρανής, δια να μη κινήσει τις υποψίας των αρχών, ζήτησε να έλθει εις επαφή με τον Σιάντο. Ούτος, φοβούμενος τον «δηλωσία» δεν ενέδιδε να συναντηθεί μετ' αύτού. Τέλος, απεστάλη ο Πλουμπίδης, με τις γνωστές εξελίξεις. Δέον να σημειωθεί, ότι η εκ νέου, σύλληψη και η μεταστροφή του Μιχαηλίδη δεν είχαν, τότε, ανακοινωθεί από τις Αρχές και ούτως αυτός, μετά την μεταστροφή του και συνεργασία του με τις Αρχές, ηδύνατο απροσκόπτως και χωρίς υποψίας να κινείται μεταξύ των κομματικών στελεχών, δικαιολογών, μάλιστα την εξαφάνιση του ως «λούφα», δια συνωμοτικούς λόγους!! Η παλαιά Κ.Ε., πληττόμενη συνεχώς από την Π.Δ. (Ασφαλείας - Μανιαδάκη), δημοσίευε εις τον δικόν της «Ριζοσπάστη», 10)8)1940 αρ. φύλλου 57, έκκληση, με ημερομηνία 20)7)40, προς «τα μέλη του Κόμματος, ως της Νεολαίας, τους συμπαθούντας και όλους τους εχθρούς της διχτατορίας».
Στο κείμενο καταγγέλλονται οι Μιχαηλίδης – Μιχελίδης – Μανιαδάκης (τα τρία Μ, όπως τους αποκαλεί) ενώ καταγγέλλει τα γράμματα του Ζαχαριάδη (η ιστορία δημοσιεύεται αργότερα) σαν πλαστά. Ανακοινώνει επίσης ότι προδότες των δυο τυπογραφείων του κόμματος Λιοσίων και Ηλιουπόλεως – (Μιλήσαμε ήδη) είναι οι Μιχαηλίδης και Γκαζές αναφέροντας για τον τελευταίο ότι τον αναγκάσαν να μαρτυρήσει για να σκεπαστεί ο Μιχαηλίδης (Καμία σχέση με τους πραγματικούς ενόχους. Ο Γκαζές ποτέ δεν μίλησε για τα τυπογραφεία, ενώ ο Μιχαηλίδης έγινε πράκτορας της Ασφάλειας αφού συνελήφθει, δηλαδή μετά από αρκετό καιρό).
Τέλος, κάνει μιαν αποκάλυψη: Τον Μάιο του 1939, το II.Γ. (Σιάντος - Σκαφίδας - Πλουμπίδης) έλαβε απόφαση μυστική να τεθεί ο Μάθεσης εις απομόνωση με 17 ερωτήματα, που τον βάρυναν, η δε απόφαση να μη ανακοινωθεί εις τα μέλη και στελέχη. Και μιαν σκέψη: «λέμε ακόμα πώς η ιδιαίτερη προσωπική επίθεση στο Μάθεση δεν αποκλείεται να έχει κάποιο άτιμο σκοπό, να μας κάνει να πεισθούμε πώς ο Μάθεσης είναι αθώος και να τον κατηγορούνε χαφιέδες για χαφιέ!». Τι κομφούζιο αλήθεια!
